De paradox van "krachtige kristallen"

Heb je ooit al eens een "geneeskrachtig kristal" gekocht? Stond je er dan bij stil waar het vandaan kwam, wie het heeft ontgonnen, en hoeveel die mijnwerker met zijn arbeid heeft verdiend? De waarheid choqueert. Vele kristalmijnen zijn verwikkeld in conflicten, de arbeidsomstandigheden zijn erbarmelijk, en de milieuverontreiniging is er grotesk. En hoewel vele verzamelaars begaan zijn met het milieu en eerlijke handel toejuichen, toch lijken ze zich niet bewust van de grimmige kant van het kristalverhaal. Het is inderdaad gemakkelijker ervan weg te kijken.

Auteur: Roseanne Chambers (20 sept. 2021). Vertaling: K. Bonne.

Kristallen zijn een miljardenbusiness. Ze zijn een onderdeel van de enorme wellness-industrie, en beoefenaars prijzen kristallen om hun vermeende "krachten". Tussen 2017 en 2019 is de vraag naar mineralen in de Verenigde Staten verdubbeld. De vraag bleef stijgen in 2020, en deze trend zet zich hoogstwaarschijnlijk voort in 2021. Het valt detailhandelaren op dat de omzet toeneemt in tijden van onzekerheid, waarin nieuws en de media veel stress veroorzaken en angst inboezemen. Dat is de laatste tijd zeker het geval. Maar het is nuttig dat consumenten de onzichtbare kost van de kristalwoede gaan inzien en andere manieren vinden om zen te worden, manieren die niet bijdragen aan onmenselijke omstandigheden en die niet vernietigend zijn voor het milieu.

Kristallen wereldwijd

Kristallen waar verzamelaars gretig naar op zoek zijn, zijn overal op onze planeet te vinden. Helaas zijn er enkele vreselijke players betrokken bij deze business. In vele landen vechten warlords en hun bondgenoten over de controle over de mijnen en de geldstromen. Zwarte markten, corruptie en bloed zijn kenmerkend voor de export van jade uit Myanmar. De Taliban strijkt miljoenen op met de lapis lazuli-mijnen in Afghanistan. En in vele delen van Afrika en op Madagaskar, werken tienduizenden kinderen in mijnen om rozenkwarts, rookkwarts, bergkristal, amethist, toermalijn en heel wat ander moois te verzamelen. Een verbijsterende realiteit: de kleine, dunne kindjes zijn uiterst geschikt voor het werk in smalle schachten en tunnels, waar ze in de rotswanden moeten hakken op zoek naar kristallen.

Kleinschalige "ambachtelijke" kristalmijnen zijn wijdverspreid. Veel van deze mijnen zijn uiterst onveilig, met diepe open kuilen of niet-ondersteunde netwerken van tunnels. Het risico op instorten is enorm, vaak met catastrofale gevolgen. Mijnwerkers maken ruwe mineraalmassa's los met pikhouwelen en schoppen en slepen ze in emmers uit de diepte. Extreme armoede drijft de mijnwerkers in vele ontwikkelingslanden ertoe in dergelijke hachelijke omstandigheden te gaan werken, en zelfs hun kinderen hierbij te betrekken. Jammer genoeg zijn de verdiensten die de plaatselijke bevolking voor hun inspanningen en hun middelen ontvangt, bedroevend gering.

Ook in grootschalige mijncomplexen waarin men naar goud, koper, kobalt en andere waardevolle metaalertsen voor de industrie delft, worden kristallen als schitterende nevenproducten opgehaald. In veel landen met lakse of onbestaande milieu- en arbeidsvoorschriften is de kristalwinning gelinkt aan water- en bodemverontreiniging, en schendingen van de mensenrechten. De kristalbusiness onttrekt zich aan elke vorm van regelgeving. De toeleveringsketens zijn vaak gehuld in een waas van geheimzinnigheid. Uitbuiting is ongezien en ongecontroleerd.

Deze schrijnende realiteiten zijn wel door sommige organisaties vastgelegd, o.a. door Global Witness en UNICEF. De titels van recent gepubliceerde artikelen liegen er niet om: Dark Crystals: the brutal reality behind a booming wellness craze (McClure, 2019) en Are crystals the new blood diamonds? (Wiseman, 2019). Wie wil kan er genoeg over vinden op internet, toch sijpelt de informatie niet door naar de consumenten - en degenen die het wel weten, zwijgen.

Oorsprong van kristal

Mineralen zijn de essentiële vaste materialen waaruit de aarde is opgebouwd. Elk mineraal heeft een kenmerkende chemische samenstelling en structuur - een kristalstructuur - waarin atomen gerangschikt zijn in een regelmatig en zich herhalend rooster. Bij een kristal herkennen we de vlakken, randen en hoeken die hun interne structuur blootleggen. Alle mineralen, zelfs de allerkleinste, hebben een specifieke kristalvorm, maar de meeste mineraalkorrels in gesteenten vertonen geen gave kristalvlakken door de manier waarop het mineraal is ontstaan. Het komt erop neer dat de onopvallende minerale massa's in gesteenten, gewoon 'steen', eigenlijk volledig uit minuscule kristalletjes bestaan, alleen zichtbaar met een microscoop.

De groeisnelheid bepaalt de uitwendige kristalvorm. Druk, temperatuur, chemische omgeving en aanwezigheid van onzuiverheden beïnvloeden dit proces. Wanneer een mineraal zoals kwarts kan groeien in een open ruimte, zoals in een geode van vulkanisch gesteente of ongestoord in een leegte zoals een holte of grot, dan zal de karakteristieke kristalvorm ontstaan - soms uitgroeiend tot extreem grote afmetingen.

De kracht van suggestie

Al duizenden jaren schrijven culturen wereldwijd genezende eigenschappen toe aan kristallen. Deze omvatten krachten om emoties in evenwicht te brengen, positieve energie te boosten en blokkades op te heffen. De laatste jaren hebben beroemdheden en vele andere "spirituele influencers" deze deugden geprezen. De publieke honger naar alternatieve geneeskunde en welzijnspraktijken heeft een heuse kristalmanie op gang gebracht. Je kan schoonheidsbehandelingen ondergaan met gemalen kristallen, of kristallen onder je vloer laten installeren voor de juiste energiestromen in je woning.

De medische en wetenschappelijke gemeenschap hebben geen bewijs gevonden om de beweringen van genezende krachten te staven. De kracht van de suggestie - het placebo-effect - is waarschijnlijk verantwoordelijk voor de voordelen die aan kristallen worden toegeschreven. Als je gelooft dat iets je zal helpen je beter te voelen, is de kans groot dat je dit effect ook zult voelen. Kristallen zijn mooi en het is aanlokkelijk te denken dat ze ons met de aarde verbinden. Helaas is de onaangename realiteit dat de meeste kristalmijnpraktijken grote schade aanrichten.

Alternatieven

Bedrijven die kristallen verkopen, zijn doorgaans vaag of zwijgen over de herkomst van hun koopwaar. Sommige kristalverkopers streven ernaar om alleen ethisch verkregen kristallen aan te bieden, maar hun kennis van de toeleveringsketens kan onvolledig zijn. Ze zijn ook niet altijd bereid om specifieke informatie te delen, omdat ze niet graag handelsgeheimen prijsgeven die hen een concurrentievoordeel opleveren, en zo is het moeilijk transparantie te verkrijgen.

In de Verenigde Staten zou theoretisch gezien een onafhankelijke organisatie of overheidsorgaan de industrie kunnen reguleren, via een certificeringsproces. Dit zou vrij duur zijn in termen van geld en moeite, en moeilijk af te dwingen. Er was reeds een internationale poging om de verkoop te voorkomen van "bloeddiamanten" die in oorlogsgebieden worden gedolven en verkocht om rebellenbewegingen te financieren. In 2003 keurden de Verenigde Naties het Kimberley Process certificeringssysteem goed. Maar zakken vol ruwe of ongeslepen diamanten zijn gemakkelijk te smokkelen, en omkoping en vervalsing kunnen goederen een nieuwe identiteit geven, zodat dit proces maar matig succes heeft geboekt.

Het is echt een paradox - de grote kristalparadox - dat leveranciers de gezondheids- en spirituele voordelen van kristallen aanprijzen, maar zwijgen over schendingen van de mensenrechten en milieuschade. ALS de consumenten vragen stellen bij de oorsprong van de waren die ze willen kopen, ALS ze ethisch vervaardigde kristallen eisen, EN ze bereid zijn hogere prijzen te betalen om de mijnwerkers eerlijk te vergoeden, dan kan het plaatje misschien veranderen. 

Consumenten hebben macht!

Er zijn ook manieren om kristallen te verwerven met minder schadelijke gevolgen. Sommige ondernemers verzamelen op niet-commerciële sites in de Verenigde Staten en verkopen ze op mineralenbeurzen of op het internet. Kleinschalige mijnwerkers kunnen hun vondsten vastleggen met foto's of op video, ze delen op sociale media, en er zoveel verkopen als ze verzamelen. Deze kristallen variëren van kwarts met dubbele uiteinden (de zogenaamde "Herkimer diamanten") in New York, tot chrysocolla, turkoois, granaat, malachiet enz., in Arizona, Nevada en andere westelijke staten. Het nadeel - kristallen zijn geen hernieuwbare bron; ze zijn uniek in hun soort en de voorraad slinkt.

De minst belastende activiteit? Gewoon stenen, mineralen en kristallen in hun natuurlijke staat waarderen, in de natuur of in musea. Ze zijn een integraal deel van zo vele geweldige en ontzagwekkende landschappen op onze planeet Aarde.

-----------

Ook over mineralen en kristallen: 

Lapis Lazuli: via de zijderoute naar Toetanchamon.

Schaaf je parate kennis bij: Wat is een steen? 

Bronnen:

Atkin, E., 2018, Do you know where your healing crystals come from? The New Republic, May 11. https://newrepublic.com/article/148190/know-healing-crystals-come-from

McClure, T. 2019, Dark crystals: the brutal reality behind a booming wellness craze: The Guardian, September 17. https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2019/sep/17/healing-crystals-wellness-mining-madagascar

Wiseman, E., 2019, Are crystals the new blood diamonds? The Guardian, June 16. https://www.theguardian.com/global/2019/jun/16/are-crystals-the-new-blood-diamonds-the-truth-about-muky-business-of-healing-stones

Title picture: Pink and white stone, Dis on Pexels, https://www.pexels.com/photo/pink-and-white-stones-2942855/

Photo of quartz crystals, 2005, USDA photo by Ken Hammond https://en.wikipedia.org/wiki/Crystal_healing#/media/File:USDA_Mineral_Quartz_Crystal_93c3951.jpg

Photo of children at an artisan mine in Kailo, Congo in Africa, 2007, by Julien Harneis https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Child_labor,_Artisan_Mining_in_Kailo_Congo.jpg

Diagram of quartz lattice- silver atoms are silica and gray are oxygen, 2009, by Materialscientist https://commons.wikimedia.org/wiki/File:A-quartz.png

Dit artikel is een vertaling van 'The "Healing Crystal" Conundrum' van de Amerikaanse geologe Dr. Roseanne Chambers. In haar blog schrijft ze wekelijks over geologie, geografie en geschiedenis, met extra aandacht voor haar specialiteit, het Andesgebergte. Bezoek haar blog: www.roseannechambers.com