De tijd in kleuren: Dorpjes van Centraal Spanje 

In de provincie Segovia, zijn sommige dorpjes rood, bijna paarskleurig. Enkele kilometers verderop bevinden zich zwarte dorpjes, en ook gele. Was de burgemeester un poco loco? Nee. De kleuren zijn te wijten aan wat er zich in de ondergrond bevindt. Er ligt namelijk 400 miljoen jaar evolutie tussen de dorpjes van de "Ruta del Color". 

© 2017 Kathelijne Bonne 

Een uur ten noorden van Madrid ligt een prachtig gebied met glooiende graanvelden waar zelfs sommige Madrilenen nog niet van gehoord hebben, namelijk de omgeving van Riaza en de Ruta del Color, met z'n unieke rode, gele en zwarte dorpjes. Ik ging er op verkenning.

De bijzondere kleuren zijn te danken aan de afwisseling van de soorten gesteenten in dit deel van de provincie Segovia. Hoewel de dorpjes slechts luttele kilometers van elkaar liggen, spant er meer dan 400 miljoen jaar geologische evolutie tussen de bouwstenen van de zwarte dorpjes en die van de rode en gele dorpjes.  

Zwarte dorpjes

Het piepkleine El Muyo uit de Middeleeuwen is volledig opgebouwd uit zwarte leisteen (pizarra), onttrokken uit de voet van de Sierra de Ayllón. Ook de dorpen Becerríl, El Negredo en Serracín zijn zwart van kleur. Het leven moet in zo'n afgelegen gehuchten uiterst hard zijn geweest. De meeste inwoners zijn in de loop der tijd naar Madrid getrokken. Er is dan ook geen ziel te bespeuren.

De leisteen van de zwarte dorpen dateert van het Siluur, het tijdperk tussen 443 tot 419 miljoen jaar waarin organismen voor het eerst de zee verlieten en het land begonnen te koloniseren. Tijdens het Siluur was het grootste deel van Spanje ondergedompeld in een ondiepe, weidse zee aan de noordergrens van het supercontinent Gondwana. 

In deze zee was er weinig doorstroming van zuurstofrijk water. Daardoor vond er geen oxidatie (verrotting) plaats, waardoor de dode zeeorganismen die naar de zeebodem dwarrelden bewaard bleven. Zo hoopte zich klei op, zwart van kleur door de organische resten.

Rode en gele dorpjes

Madriguera is een goed onderhouden bordeaukleurig dorpje met enkele casas rurales voor toeristen. Dertig mensen wonen er het hele jaar door. In de schattige tuintjes bloeien jasmijn, rozen en stokrozen. We lunchen in het fantastische restaurantje 'La Pizarrera', waar we een heerlijk verfrissende pudín de lima als dessert kiezen. 

Maar waarom zijn de huizen hier zo rood, tot bijna paars, terwijl ze op een steenworp nog zwart waren? De muren bestaan uit grove brokken steen, bijeengehouden door leem en klei. Oxidatie van ijzer in de leem zorgde voor de typisch rode kleur. Dit grof gesteente werd in dit gebied afgezet door snelstromende rivieren uit de aangrenzende bergen tijdens de laatste 5 miljoen jaar. 

Dan komen we nu aan de gele dorpjes. Alquité en Martín Muñoz de Ayllón zijn opgebouwd uit kwartsiet, een heel hard gesteente, van hetzelfde tijdperk als de rode steen. 

Met behulp van toeristische kaartjes van de provincie Segovia kan je door de velden van dorp naar dorp wandelen. Zelfs plaatsten waar je fossielen kan vinden staan erop aangeduid. Neem wel spullen voor een picknick mee, want niet elk dorp heeft cafés of restaurants ... of enig ander teken van menselijk aanwezigheid.

----

Lees meer over Spanje, onder andere over de woestijnvorming en bodemerosie die het land in haar greep heeft, of over de droogte in het natuurpark Doñana, waar elk jaar een van de grootste bedevaarten ter wereld wordt gehouden, ter ere van de Virgen del Rocío. Een ander artikel gaat over de natuurgeschiedenis van Spanje, namelijk de Vallei van de Jerte-rivier (beroemd om de kriekenteelt), waardoor een van Europa's grootste breuklijnen loopt. Spanje is eigenlijk deel van het het microcontinent Iberia, dat zich ooit afscheurde van het supercontinent Gondwana, en dat als een eilandje in de grote Tethys Oceaan 'dreef'. De resten van de Tethyszee zijn nu te vinden in de bergen. Over het mechanisme van de tektonische platen kan je meer lezen in het artikel over de rupsbanden van de planeet. Aangezien dit artikel over de kleurrijke dorpjes van Spanje ging, lees je misschien graag ook over andere bouwwerken. 

Bron

Melendez Hevia, Ignacio, 2004, Geología de España: Una historia de seiscientos millones de años. 288 p.  

Kathelijne Bonne: Als natuurliefhebber ben ik geboeid door hoe atmosfeer, bodem, gesteente, oceaan en leven voortdurend met elkaar in wisselwerking zijn op geologische en menselijke tijdschalen.

Waarom ik GondwanaTalks startte.

Lees ook: de Planeetzusjes.

Laatste artikels:

Ontvang een update voor elk nieuw artikel (om de zoveel weken) / (geen ander soort reclame):